Penilaian Formatif
Penilaian formatif melibatkan penggunaan ujian untuk
mengukur kemajuan murid-murid setelah mereka mencapai hasil pembelajaran
tentang satu bahagian pengajaran yang terhad, misalnya satu unit pelajaran atau
satu bab di dalam buku teks. Keputusan yang diperoleh digunakan untuk
memperbaiki pembelajaran dan bukanlah untuk memberikan gred atau kedudukan di
dalam kelas. Objektif ujian formatif
ialah untuk mengesan kejayaan dan kegagalan pembelajaran murid-murid. Dengan
itu kaedah dan isi pelajaran boleh disediakan.
Sekiranya terdapat sejumlah besar murid-murid gagal dalam sesuatu unit
pelajaran, unit itu akan diajar semula dengan kaedah yang sesuai seperti kaedah
kumpulan. Pencapaian murid akan dicatat
dalam laporan prestasi dan maklumat ini akan membantu guru merancang
akitivit-aktiviti pemulihan serta mengubah strategi pengajarannya jika perlu.
Contoh-contoh penilaian formatif ialah seperti lembaran
kerja dan ujian bulanan. Secara lebih dekat lagi lihat contoh berikut, guru
mengajar mata pelajaran Pendidikan Islam Tingkatan 1, bab 1, bahagian Tilawah
Al Quran Sumber Kejayaan. Di akhir pengajaran guru mengedar soalan-soalan
seperti berikut:
a) Jawab soalan-soalan
berikut berpandukan surah Al Baqarah ayat 1-5:
i.
Nyatakan ciri-ciri orang yang bertakwa.
ii.
Terangkan maksud perkara ghaib serta berikan dua contoh.
iii.
Nyatakan tiga pengajaran yang dapat diambil daripada ayat
di atas.
Penilaian Sumatif
Penilaian sumatif dikaitkan dengan penilaian pada akhir
semester atau tahun. Penilaian ini memberikan nilai yang membezakan pencapaian
seorang murid dengan murid lain dan seringkali digunakan untuk membuat
pemilihan. Penilaian dirancang dan dilaksanakan oleh guru secara berterusan
dalam proses pengajaran dan pembelajaran harian. Maklumat tentang perkembangan
murid yang diperoleh dari semasa ke semasa melalui penilaian berterusan dapat
membantu guru mengambil tindakan susulan yang sewajarnya jika perlu. Penilaian
boleh menilai kemajuan murid dalam pelbagai aspek termasuk aspek-aspek yang tidak
dapat dinilai secara berpusat. Penilaian secara berpusat iaitu UPSR, PMR dan
SPM dikendalikan oleh Lembaga Peperiksaan, Kementerian Pendidikan Malaysia.
Keputusan penilaian secara berpusat dapat memberi maklumat tentang pencapaian
murid di seluruh negara. PKS dan penilaian berpusat saling melengkapi dalam
sistem penilaian.
Sebagai
contoh penilaian sumatif, cuba lihat soalan peperiksaan SPM bagi mata pelajaran
Pendidikan Islam Ulum Syariah seperti berikut:
a) Soalan 1
i.
Jelaskan pengertian Islam.
ii.
Sebutkan dalil naqli pengiktirafan Allah terhadap Islam.
b) Soalan 2
i.
Mengapakah ilmu pengetahuan dianggap penting.
ii.
Apakah akibat jika ilmu pengetahuan tidak diamalkan.
c) Soalan 3
i.
Terangkan maksud poligami dalam Islam.
ii.
Ceritakan dengan ringkas riwayat hidup Ibn Rushd.
Perbezaan
antara Ujian Formatif dengan Ujian Sumatif
Perbezaan antara ujian formatif dengan ujian sumatif
boleh dilihat dari beberapa aspek seperti berikut:
a) Fungsi.
Ujian formatif menghasilkan maklumat balik kepada murid
dan guru tentang kemajuan murid. Ia dapat mengesan punca-punca kelemahan untuk
kegunaan dalam pendidikan pemulihan. Ujian sumatif digunakan untuk pensijilan
atau penggredan murid di akhir kursus.
b) Masa diberi.
Ujian formatif diberi sepanjang pengajaran, manakala ujian sumatif
diberi pada akhir satu-satu unit atau kursus.
c) Tekanan dalam penilaian.
Ujian formatif memberi penekanan kepada tingkah laku
kognitif, psikomotor dan afektif. Ujian sumatif menekankan kepada tingkah laku
kognitif sahaja.
d) Fokus pengukuran.
Ujian formatif difokuskan kepada satu-satu segmen. Ujian
sumatif difokuskan kepada objektif kursus.
e) Sifat sampelan.
Ujian formatif terhad kepada tugasan
pembelajaran.berubah-ubah mengikut segmen. Ujian sumatif adalah beraneka jenis.
f) Kesukaran item.
Ujian formatif berubah-ubah mengikut segmen. Ujian
sumatif kesukarannya terdapat pada semua peringkat, ada yang sangat senang dan
ada pula yang sangat susah.
g) Jenis alat.
Alat pengukur formatif dibentuk secara khusus. Pengukur
ujian sumatif adalah pada peperiksaan akhir tahun.
h) Jenis-jenis skor.
Ujian formatif dijadikan ujian rujukan kriteria. Ujian
sumatif biasanya merupakan ujian rujikan norma, tetapi boleh juga digunakan
sebagai ujian rujukan kriteria.
i) Cara melapor skor.
Skor dalam ujian penilaian formatif adalah gagal atau
lulus. Dalam ujian sumatif, jumlah skor diambil kira.
j) Contoh.
Contoh ujian formatif adalah ujian bulanan dan lembaran
kerja. Contoh ujian sumatif termasuklah peperiksaan UPSR, PMR, SPM, STPM dan
seumpamanya.
No comments:
Post a Comment