Bentuk Penilaian, Contoh dan Pelaksanaan

Penilaian terhadap hasil pembelajaran yang telah dikenal pasti boleh dinilai dengan menggunakan kaedah:

a)    Pemerhatian.

b)    Lisan.

c)    Penulisan.

Pemilihan kaedah penilaian bergantung kepada:

a)    Hasil pembelajaran yang hendak dinilai.

b)    Kesesuaian dengan perkara yang hendak dinilai.

Kaedah-kaedah ini boleh dilaksanakan secara berasingan atau digabungkan untuk mendapatkan maklumat penilaian yang lebih jelas dan tepat mengenai kebolehan, perkembangan dan kemajuan murid. Ketiga-tiga kaedah ini boleh digunakan untuk :

a)    Mengesan serta-merta.

b)    mengesan penguasaan hasil pembelajaran dengan serta-merta dalam pengajaran harian dan tidak memerlukan instrumen yang khusus.

c)    Mengesan kemajuan.

d)    mengesan kekuatan dan kelemahan selepas beberapa pembelajaran.

e)    perlu dirancang secara individu atau kumpulan.

f)     menggunakan instrumen tertentu seperti senarai semak, lembaran kerja, ujian bertulis.

g)    Mengesan pencapaian.

h)    mengesan pencapaian selepas beberapa pembelajaran atau pada akhir   program.

i)      perlu dirancang secara individu.

j)      dijalankan dengan menggunakan senarai semak, skala kadar, ujian bertulis dan   ujian lisan.

Penilaian Secara Pemerhatian        

Penilaian secara pemerhatian digunakan untuk menilai aspek-aspek yang sukar dikesan melalui kaedah lisan dan penulisan seperti:

a)    sikap.

b)    perlakuan/amalan.

c)    Amali.

d)    kemahiran manipulatif.

e)    kemahiran bersosial.

f)     kemahiran belajar.

g)    kemahiran kinestetik.

h)    kemahiran literasi komputer.

i)      kemahiran mereka cipta.

Pemerhatian proses dan hasil kerja murid seperti lukisan, buku skrap, kraf tangan dan kerja kursus membolehkan guru menilai sikap serta penguasaan sesuatu kemahiran.  Maklumat daripada pemerhatian boleh membantu guru melengkapkan gambaran mengenai keputusan penilaian yang diperoleh melalui kaedah lisan dan penulisan. Instrumen penilaian pemerhatian meliputi senarai semak dan skala kadar.

Penilaian Secara Lisan   

Penilaian secara lisan digunakan untuk mengumpul maklumat semasa berlaku interaksi antara:

a)    murid dengan guru.

b)    murid dengan murid.

c)    murid dengan bahan pembelajaran.

Antara aspek yang boleh dinilai secara lisan   ialah:

a)    kefahaman konsep.

b)    pengetahuan fakta.

c)    kecekapan mendengar.

d)    penggunaan bahasa yang tepat.

e)    kefasihan menghafaz.

f)     sebutan dalam berbahasa.

g)    kecekapan mencongak.

h)    gaya persembahan.

i)      pertuturan dan sikap.

Instrumen Penilaian Lisan

Kemahiran lisan boleh dinilai melalui aktiviti seperti yang berikut:

a)    bacaan kuat.

b)    Syarahan.

c)    Perbahasan.

d)    Bercerita.

e)    Perbincangan.

f)     Hafazan.

g)    temu bual.

h)    soal jawab.

i)      Nyanyian.

j)      deklamasi sajak.

k)    mendengar dan memberi respon secara lisan

Penilaian lisan membolehkan guru :

a)    Mengesan kemajuan dan pencapaian murid dalam kemahiran mendengar dan bertutur secara gramatis.

b)    mendapat maklumat serta-merta tentang pengetahuan dan kefahaman murid.

c)    mengesan kebolehan murid dalam kemahiran membaca dan menghafaz.

d)    mengesan kelancaran dalam sebutan.

e)    mengesan amalan dan sikap murid secara serta merta.

Instrumen penilaian lisan boleh dipelbagaikan, ia merangkumi soalan dan aktiviti yang memerlukan respon murid dalam bentuk lisan. Dalam menyediakan instrumen tersebut guru perlu memastikan:

a)    soalan, pernyataan, ilustrasi dan bahan rangsangan perlu jelas dan mudah difahami.

b)    aktiviti/bahan boleh merangsang murid mengeluarkan idea.

c)   pelbagai bentuk soalan seperti soalan bertumpu dan bercapah digunakan untuk merangsang murid berfikir.

d)    aras kesukaran perlu sesuai dengan kebolehan murid.

Penilaian Secara Penulisan   

Penilaian secara penulisan melibatkan aktiviti menyemak dan memeriksa tugasan dan hasil penulisan murid seperti yang berikut:

a)    karangan.

b)    laporan projek/kerja kursus/folio.

c)    latihan dan ujian bertulis.

d)    huraian atau tafsiran peta, jadual, graf atau carta.

Instrumen Penilaian Penulisan

Instrumen Penilaian Penulisan seperti set soalan bertulis, digunakan untuk mengesan kemahiran bahasa dan perkembangan intelek murid yang meliputi kemahiran seperti yang berikut:

a)    kemahiran menulis.

b)    menyusun idea.

c)    penggunaan tanda baca.

d)    perbendaharaan kata.

e)    Mengaplikasi.

f)     Mentafsir.

g)    Menilai.

Dalam menyediakan soalan-soalan yang sahih, perkara yang berikut mestilah diambil kira:

a)    soalan menepati kemahiran yang akan diuji.

b)    bahasa yang digunakan jelas dan mudah difahami.

c)    bilangan soalan sesuai dengan masa yang diperuntukkan.

d)    aras kesukaran soalan dipelbagaikan.

e)    skema pemarkahan disediakan.

Soalan yang digunakan dalam penilaian penulisan yang biasa dijalankan ialah:

a)    soalan subjektif.

b)    soalan objektif.

Guru perlu mempelbagaikan soalan yang merangkumi soalan kognitif peringkat rendah dan peringkat tinggi. Soalan yang berperingkat dapat menilai peningkatan tahap pemikiran murid.  Soalan peringkat rendah dan bertumpu dapat mengesan penguasaan pengetahuan asas murid. Soalan peringkat tinggi yang bercapah boleh merangsang murid untuk memperkembang apa yang telah dipelajari dan difahami secara kritis dan kreatif.

Contoh Perkataan atau Frasa Untuk  Membuat Penilaian

Aras Kemahiran Domain Kognitif	Cadangan frasa atau perkataan untuk objektif perlakuan yang boleh diukur
Pengetahuan Menguji kebolehan calon mengingat kembali fakta-fakta khusus, istilah, kaedah atau prosedur, konsep asas dan prinsip	-       Berikan -       Takrifkan -       Perihalkan -       Kenal pasti -       Labelkan -       Senaraikan -       Lakarkan -       Padankan -       Namakan -       Nyatakan -       Lukiskan -       Tuliskan -       Lorekkan / gariskan
Kefahaman Menguji kebolehan calon untuk memahami, menterjemah dan menginterpretasi fakta, konsep dan prinsip.	-       Terjemahkan bahan atau idea  daripada satu bentuk ke bentuk lain; -       Tafsirkan bahan atau idea; -       Rangkakan trend masa depan -       Gubahkan -       Anggarkan -       Terangkan -       Berikan contoh -       Ukur -       Sukat -       Tentukan -       Tukarkan -       Banding dan bezakan -       menambah -       Ramalkan -       membuat inferens -       Menghubungkait -       Berikan ciri -       Kelaskan - Terangkan kembali menggunakan ayat sendiri
Aplikasi Menguji kebolehan calon menggunakan konsep, prinsip, hukum atau fakta asas kepada situasi baru, teori kepada praktikal, menyelesaikan masalah.	-       Menggunakan bahan atau idea dalam situasi yang baru dan konkrit: -       Hitungkan -       Demonstrasikan -       mengubahsuai -       meramalkan -       menjana idea -       menjelaskan dengan contoh
Analisis Menguji kebolehan calon untuk mencerakinkan idea-idea besar kepada bahagian-bahagian kecil, membuat perbandingan dan menghuraikan perhubungan.	-  Mengasingkan maklumat pada komponen-komponennya untuk memahami struktur organisasinya  dan perhubungan antara komponen. -       Mencerakin gna peta konsep -       menjelaskan melalui contoh -       membuat ilustrasi -       mengasingkan -       membuat andaian -       menghuraikan -       mengawal pembolehubah -       membuat urutan -       menyusun mengikut keutamaan -  menggunakan perhubungan ruang dan masa -       membuat kesimpulan -       menyelesaikan masalah
Sintesis Menguji kebolehan calon untuk mengabungkan idea-idea kecil, mentafsir dan membuat suatu rumusan.	-       Menggabungkankomponen-komponennya untuk menghasilkan keseluruhan idea atau struktur yang baru dan kreatif. -       menggabungkan -       merancang -       meringkaskan -       membina -       merangkakan -       berkomunikasi -       mengeksperimen -       menganologi -       mereka cipta -       mengkonsepsikan -       membuat gambaran mental -       mendefinisikan secara operasi -       membuat hipotesis -       mereka bentuk -       merumus
Penilaian Menguji kebolehan calon untuk membuat pertimbangan nilai bagi sesuatu fikiran, tugasan atau kaedah.	-  Menilai idea/bahan maklumat/ kaedah berdasarkan kriteria yang spesifik untuk tujuan yang tertentu. -       Menaksir -       Mengkritik -       Mentafsir -       Mewajarkan -       mengesan kecondongan -       membuat keputusan -      memberi alasan menyokong atau menolak -       Memberi pendapat pro dan kontra -       Mencadangkan