Sunday 15 November 2015

PENGENALAN DAN SEJARAH KHAT NASAKH DAN RIQ'AH


كماهيرن منوليس خط
4.3.    سجاره فنوليسن سني خط
سجاره سني خط دكالڠن عرب
خط اياله ساله ساتو مرچو تندا كسنين إسلام يڠ اݢوڠ. اي جوݢ دكنلي سباݢاي علمو فڠتاهوان بركاءيتن إسلام دان كبوداياءن ڤڠانوت اݢام إسلام. سني خط دڤرچياءي مولا دباڠونكن منجادي ايليمن سني سماس زمان فمرينتهن سيدنا علي بن ابي طالب، خليفه يڠ كأمڤت. بلياو بوكن سهاج سأورڠ ڤميمڤين يڠ برجاي مالهن جوݢ اداله سأورڠ ڤنوليس خط يڠ اوڠݢول.

توليسن خط عرب يڠ اول دكنلي سباݢاي خط كوفي. اي اداله بنتوق توليسن يڠ بياسا دݢوناكن اوليه اورڠ عرب سهيڠݢاله اي بركمبڠ كڤد بنتوق٢ توليسن يڠ لاءين ياءيت ثلث، نسخ دان نستعليق ( رقعة ).

سجاره سني خط دمليسيا

سني خط اياله سني بنتوق توليسن  جاوي / عرب ( كاليݢرافي). دالم إسلام  توليسن القرءان اتاو توليسن عرب بوليه  دتوليس دڠن برباݢاي-باݢاي بنتوق يڠ مناريق. كداتڠن إسلام تله ممڤركنلكن توليسن جاوي درنتاو اين .اي مروڤاكن ساتو سومبڠن يڠ امت بسر كڤد عالم ملايو.
خط يڠ ترتوا دمليسيا اياله باتو برسورت دترڠݢانو بلرتاريخ  1303 م / 702 ه. اين برمعنى خط تله دجاديكن سباݢاي الت ڤرهوبوڠن دان  ڤنديديقن دمليسيا سلڤس 671 تاهون كوافتن رسول الله صلى الله عليه وسلم.

ڤد زمان سلطان مظفر شاه ، چوكمر، چڤ موهور، ڤيڠت دان بينتڠ كبسرن كراجاءن دأوكير دڠن اية٢ القرءان. اهلي خط مليسيا يڠ ترمشهور اياله سيد عبد الرحمن العطاس 
(1980- 1898). توليسن خط بلياو دأباديكن ڤد باڠونن سلطان زين العابدين، كوالا ترڠݢانو، مسجد جامع، بندر سري بݢاون، بروناي، باڠونن ڤرليمن مليسيا، اونيۏرسيتي ملايا ، اونيۏرسيتي كبڠساءن مليسيا دان لاءين٢ لاݢي. سهيڠݢ هاري اين ، خط ماسيه دݢوناكن سباݢاي هياسن دان مرچو تندا باݢي اݢام إسلام دمليسيا تراوتاماڽ ددينديڠ باڠونن٢ كراجاءن.


4.4  بنتوق٢ توليسن خط 
4.4.1   خط نسخ  
خط نسخ اداله ساله ساتو توليسن خط يڠ ڤاليڠ چڤت بركمبڠ . اي منجادي ساڠت تركنل سلڤس اي دأوبهسواي اوليه ابن مقله ڤد تاهون 10 مسيحي. كمودين اي دبنتوق سمولا اوليه ابن البواب دان ڤنوليس٢ خط يڠ لاءين دان باڽق دݢوناكن دالم ڤنوليسن القرءان. خط نسخ  باڽق دݢوناكن اوليه اورڠ راماي كران اي موده دتوليس دان دباچ.

   4.4.2خط نستعليق ( فارسي) 
خط نستعليق اتاو فارسي اياله ݢاي كاليݢرافي فرسيا يڠ تركنل دأنتارا ابد 15 دان 16. اي دچيڤتا اوليه ميرعلي دري تبريز. سبنرڽ نستعليق اداله ݢابوڠن دوا بنتوق خط يڠ لاءين ياءيت نسخ دان تعليق. سهيڠݢ كيني اي تله بركمبڠ دڠن سڤولوه ݢاي دان دݢوناكن دسلوروه دنيا.
خونتوه بنتوق توليسن  خط فارسي :   

4.4.3.   خط كوفي 

خط كوفي اين اداله خط يڠ ڤاليڠ باڽق دݢوناكن ڤد ديكد كدوا ددالم ايرا اݢام إسلام. اي دچيفتا سلڤس كبڠكيتن دوا بواه باندر ياءيت بصره دان كوفه. اي لبيه دكنلي سباݢاي الخط الكوفي. توليسنڽ ممڤوڽاءي بنتوق يڠ رنده تتاڤي ڤنجڠ. اي باڽق دتوليس ڤد ڤرموكاءن يڠ بوجور كران بنتوق يڠ اونيک دان مناريق. 
44.4.    خط ثلث  

خط ثلث مولا دݢوناكن ڤد تاهون 7 مسيحي سماس زمان ڤمرينتهن خليفه بني اميه. اي تيدق دباڠونكن سڤنوهڽ سهيڠݢاله دأخير تاهون 9 مسيحي. اي باڽق دݢوناكن ددالم ڤنوليسن القرءان. دسمڤيڠ ايت اي جوݢ باڽق دݢوناكن ددالم ڤنوليسن تاجوق اوتام سسواتو كريا سني خط. 

4.4.5    خط رقعة
        خط رِقعة جوݢ دڤڠݢيل رُقعة. خط اين مروڤاكن حاصيل ايۏولوسي خط نسخ دان ثلث. سوڠݢوهڤون خط اين سروڤا دڠن خط ثلث تتاڤي خط رقعة دكمبڠكن دري بنتوق يڠ برلاءينن خط اين مروڤاكن ساله ساتو خط ڤاليڠ ڤوڤولر دالم كالڠن ڤنوليس خط زمان كراجاءن عثمانية. باڽق ڤراوبهن دلاكوكن كأتس بنتوق خط اين اوليه شيخ حمدالله الأمسي. سلڤس ايت خط اين دكمسكيني اوليه راماي توكوه خط سهيڠݢ منجادي خط يڠ ڤاليڠ ڤوڤولر دان دݢوناكن دڠن ملواس.

4.5.  كڤنتيڠن سني خط
انتارا كڤنتيڠن سني خط اياله:
1. مروڤاكن ساله ساتو سارنن كومونيكاسي انتارا ماءنسي يڠ تله برحاصيل ممباوا واريثن بودايا سهيڠݢ كأنق چوچو.
2. مروڤاكن ميديوم كبوداياءن يڠ لاهير دري اݢام، سوسيال، ايكونومي دان مروڤاكن ميديوم علمو دان ڤنليتين علميه.
3. مروڤاكن ساله ساتو ڤڽمڤاين سجاره سڤنجڠ زمان، چاتتن ڤرايستسوا دان سجاره بڠسا.
4. ملامبڠكن سني ڤنوليسن اية٢ القرءان ايت سنديري.
5. ممڤوڽاءي هوبوڠن يڠ راڤت دڠن ڤنيڠكتن تمدون إسلام.
6. مڠهيدوڤكن سارنن نبي محمد صلى الله عليه وسلم يڠ مان بݢيندا صلى الله عليه وسلم ڤرنه مڽارنكن سوڤايا اومت إسلام منوليس اية٢ القرءان دڠن توليسن يڠ باءيق.
7. كأيندهن توليسن مروڤاكن كلمبوتن جاري٢ ڤنوليسڽ سرتا هالوس ڤراساءن دان جيواڽ.
8. سيدنا علي بن ابي طالب ڤرنه بركات :"سريكن انق-انقمو دڠن علمو سني كران توليسن مروڤاكن ڤركارا يڠ ڤاليڠ مستحق دان مڽرونوقكن."

4.6    فكتور يڠ ممڤڠاروهي ڤركمبڠن  سني خط

انتارا فكتور٢ يڠ تله ممڤڠاروهي ڤركمبڠن سني خط اياله :
1.      دوروڠن دان مينت ڤمرينته : دزمان ڤمرينتهن سيدنا عثمان العفان رضى الله عنه اي بوليه دچورقكن دڠن مڠݢوناكن توليسن خط.
2.      ڤرايڠتن ترهادڤ توحيد: هياسن داڤت مڠيڠتكن كيت كڤد الله سبحانه وتعالى دمان-مان سهاج  بوكن هاڽ ترداڤت ڤد مسجد،  سكوله دان تمڤت تيڠݢل.
3.      ڤڠاروه القرءان: ڤركمبڠن سني خط دري دولو هيڠݢ سكارڠ تيدق داڤت دڤيسهكن دڠن القرءان.
4.      ڤرهياسن : كليمه٢ القرءان سريڠ دأوكير ڤد دينديڠ مسجد، كوبه، ميمبر، منارا، باتو نيسن، تمبيكر، ݢلس، تيكستيل، فرمايداني، مات واڠ، ڤرتوكڠن لوݢم دان سباݢايڽ.

       ii .     چارا ممݢڠ ڤين اتاو ڤينسيل خط:
                   

·       ڤين دڤݢڠ دأنتارا ايبو جاري دڠن جاري تلونجوق دان برالسكن جاري تڠه. سيسي تاڤق تاڠن ڤول دلتق دأتس كرتس.
·       مات ڤين ڤرلو مڽنتوه سڤنوهڽ ڤرموكاءن كرتس.

iii .    چارا دودوق دان كدودوقن كرتس:
·       سباءيقڽ دودوق تݢق برهادڤن دڠن كرتس. والاو باݢايماناڤون بوليه جوݢ دودوق مڠيكوت كسليساءن.
·       كرتس هندقله براد سلاري دهادڤن موريد اونتوق مڠحاصيلكن توليسن يڠ چنتيق.
    
4.7.2   قاعده منوليس خط نسخ
        i .         فندوان مموتوغ مات فين
                كخوندوغن مات فين دغن قدر انتارا  -4535   .
        كخوندوغن مات فين جوض بوليه داوكور دغن جاري تغه دان جاري تلونجوق.                      
ii .        چارا ملتقكن مات ڤين
·    مات ڤين دلتق دأتس كرتس دڠن كچوندوڠن انتارا  70 - 80
·    ݢرقكن مات ڤين مڠيكوت حروف تنڤا مڠوبه كدودوقن اصل.
iii .       چارا منوليس تيتيق دان باريس ڤد حروف سرتا كݢوناءن همزه:
·      منوليس تيتيق دڠن مڠݢرقكن ڤين دري اره كيري ككانن سرتا چوندوڠكن كباوه.


No comments:

Post a Comment